बर’ हारिनि राव, हारिमु, थुनलाइ आरो आसारखान्थिखौ नैजिसे जौथाइजों लोब्बा लाखिना बिजिरनो थांब्ला गोदान अन्थाइ मुगा (Neolithic age /culture) फारसे गिदिंलांफिन नांगोन। बे मुगाया जिसु खृष्ट जोनोम जानायनि फ्राय 4500-4000 (BCE) बोसोरसो सिगांनो जागायदों। 1961-63 माइथायाव MC Goswami आरो TC Shorma नि दैदेन्नायाव गोजाम नायबिजिरग्रा बिगियान (Archeologist) हानजाया डिमा हासावनि हाजो सेरफां डावजालि हादिङाव खृ:गि: 2700 माइथायनि सिगांनि आगजुफोर मोननो हायो। Assam history, art & culture बिजाबाव “These neolithic sites, though widely spread,…….are Daojali Hading in Dima Hasao, Sarutaru in Kamrup district and Selbagiri in Garo Hills.” (P-8) होन्ना Shekhar Bhattacharjee बिथाङा आबुङै बेखेवदों।
Professor Flower नि सुबुं फोलेरनि थाखो बोखावनाय बादियै मुलुगाव मोन्थाम गाहाय रोखोम दं- निग्रइड, मंगलीया आरो ककेसियान। Sir Edward Gait बिथाङा गावनि लिरनाय बिजाब A History of Assam आव एरै मख’दों- ” and Bodo, which claims practically all the surviving non-Aryan languages of the Brahmaputra valley, the Garo Hills and North Cachar; it includes among athers, Kachari or Mech, Garo, Lalung, Rabha and Chutiya.” (P-6) नायबिजिरग्रा बिगियान हानजानि नायबिजिरनाय आरो Shekhar Bhattacharjee नि बेखेवथि बादियैब्ला जों बर’फोरा, थामहिनबा, गोदान अन्थाइ मुगा खृ:गि: 4500 -4000 माइथायनिफ्रायनो बुरलुंबुथुर जौयेनाव रुजु रुमु रायजो जाबोदों। बबेखानि, दिदैनि सानाव जों थोंजोङैनो 6524 बोसोरनि गोजामसिन थागिबि हारि होन्ना बिखा फोरदानना फोरमायनो हायो।
दानिया बाथ्राया जादों एफाग्राम मानि गोजामथार मोनसे गिदिर हारि महरै जों माबे थासारियाव दं? गोदान मुगा एबा ग्लोबलाइजेशन मुगायाव फोलेरारि माहारियारिबाद (Ethnic Nationalism) खौ बर’फोरा माबोरै फोथांना लाखिगोन? अदेबानि, बेफोरखौ संदान्नायनि सिगां बै ग्लोबलाइजेशन सोदोबनि सोदोबथि आरो बेनि आखुथायखौ बिजिरग्रोनांगोन।
गोदान इंराजि सोदोब बिहुङाव ग्लोबलाइजेशन सोदोबखौ एरै बुंदों-“The process of becoming a more interconnected world; or the process of world economy becoming dominant by capitalist models, according to the world system theory.” थामहिनबा, बेनि ओंथिया गंसे गामि, मोनसे हादोर, मोनसे रांखान्थि, मोनसे राव आरो हारिमु। बेनिफ्राय बाथ्राया रोखा जाबायदि नोंहा थाजाब्लासो जोबस्रांनायनिफ्राय बारग’नो हागोन।
Charles Darwin आ Evolutionary theory बिजाब On the origin of species आव survival of the fittest नि बाथ्राखौ ‘the preservation of favoured races in the struggle for life’ होनना रोखा रोखा जों सुबुं माहारिखौ थागिदा होदों।
दानिया फैदो जोंनि हारिया ग्लोबलाइजेशन आखुथाय निफ्राय बोरै बारग’गोन। थामहिनबा, बिनि ब्लां ब्लां खुगा सिनायाव थावरिनो हायैआव फिसा फिसा हारि आरो राव, हारिमु आसारखान्थिफोरा ग्लब ग्लब मन’जाजोबदों। मानोना, बर’फोरा माहारियारिबादनि सायाव जेब्लायबो फोथाइनाय दं। नाथाय, माहारियारिबादा मोन्नै रोखोमनि दं; फोलेरारि माहारियारिबाद आरो ओनसोलारि माहारियारिबाद (Ethnic Nationalism and Territorial Nationalism). विकिपीडिया आव ओनसोलारि माहारियारिबाद खौ एरै बुंदों
“Territorial Nationalism describes a form of Nationalism based on the belief that all inhabitants of a particular territory should share a common national identity, regardless of their Ethnic, linguistic, religious, cultural and other difference.” नाथाय, जोंनि बर’फोरहा गावहा रायजो गैयैनि जाहोनाव ओनसोलारि माहारियारिबादनि सायाव सोनारनो हाया। उदां हादोर आरो रायजोनि सिङाव थानाय मोनफ्रोम हारि जायफोरहा सरकारि रायज्लायग्रा राव गैया, बिथांमोन बादि हारिया जेब्लायबो फोलेरारि माहारियारिबादनि सायाव सोनारो। बबेखानि, बर’फोरनि गेजेराव मोनसे सोंथि फैनो हागौ दि, बर’ रावा भारत संबिधाननि डाइनथि फारियाव हाब्बाय आरो आसाम हादाबसानिबो लोगो सरकारि राव जानायजों लगोसे गावनि गाव खुंथाय गोहो बि.टि.आर. बो दंसै; अब्लालाय दिनै जोंनि रावा गुबुननि रावजों मानोथो मन’जाबावनायनि बाथ्रा थानो। नाथाय, जोंनि राव, हारिमु, थुनलाइ, आसारखान्थि आरो धोरोमखान्थिखौ सोरखौबा गोसो खुसियैनो नाजावनो आरो गनायना लाहोनो जों बर’फोरा हायाखै।
विकिपीडिया आव फोलेरारि माहारियारिबादनि सोमोन्दै एरै बुंदों- “Ethnic nationalism is a form of nationalism wherein the nation and nationality are defined in terms of ethnicity. The central tenet of ethnic nationalists is that “nations are defined by a shared heritage, which usually includes a common language, a common faith, and a common ethnic ancestry”. थामहिनबा, जोंनि गावनि गाव मुखुब जानायनि गुबै जाहोनानो जादों आजै-आजौनिफ्रायनो सोलिबोनाय जोंनि सिनायथिखौ फोगोमना लाखिनाय। आजै आजौआ होलांखानाय जोंनि सम्पत जेरै- दामजु, रिंगुदामसा, दानाय-लुनाय, गान्नाय-जोमनाय, धोरोमखान्थि, आसारखान्थि, रांखान्थि आरो समाजबेबस्था बेफोर गासैबो बर’ हारिनि हारिखौ सिनायथि होनायनि आगजुफोर।
रांखान्थिनि बेलायाव जोंनि हारिया माखासे गोदान अन्थाइ मुगानि आखुथायफोरखौ सोलायनो गोनां दं। बै मुगानि आखुथाय बुंब्ला दाबसे थावनियावनो थाथेरै आरो मावथेरै। Shekhar Bhattacharjee बिथाङा गावनि Assam history, art &culture बिजाबनि गेजेरजों फोरमायबावदों, “These neolithic sites, though widely spread, are concentrated in the Hills and high grounds, due possibly to the floods. These culture performed shifting cultivation called jhum, which is still practiced by some communities in the region.” (P-8) थामहिनबा बाथ्राया रोखा जाबायदि हारिखौ बड’फाया बुंनाय बादि गेरेमसा हारि दानायनि सानस्रिजों सिगांलांनोब्ला खारलुं आखुथायखौ नागारनांगोन। बर’ हारिनि रांखान्थिया आबादनि सायाव सोनारो। बर’ हालामनि हानि खालिया 8970 sq km; थामहिनबा गासै हा खालिनि 40.73% एबा 3653.89 sq km आ हाग्रा ओनसोल आरो 59.27% एबा 5736 sq km रेभ-एन-इउ ओनसोल। फारसेथिं ट्राइबेल हिसाबै जों 32% ल’ दं। थामहिनबा, बेखिनि थागिबि सुबुंफोरनि थाखाय जेसेबां हा खालि दं, दिदोमै दाबसे जायगायावनो थानानै आबादखौनो थांना थानायनि फुंखा होन्नानै गनायना लानायमोनब्ला गुबुन हारिया जोंनि हालाम
आरो हाखौ सेनानै लानो हानाय नङामोन। पानजाबनि आबाद बिथिङा बे रायजोनि गाहाय बिहोमा होगिरि। बेनि गासै जिडिपि नि 21% निख्रुइ बांसिनानो आबादनि सायाव सोनारो। गुबुन फारसे दावबायारि बिथिं (Tourism sector) आवबो जोंनि गासै हाग्रा खोन्दोनि गंथाम माहारियारि हाग्रामा (National Park) जेरै- मानास, रायम’ना आरो सिकनाझार; आरो गंनै Wild life जेरै- चक्रसिला आरो बरन’दि जों लोगोसे दैमा-दैसा, हाजो-सेरफां आरो समायना-रमायना गाबगोनां हारिमु आरो आसारखान्थि बेफोरखौ सरजाबफाना tourist फोरखौ जों गोसोबोनो हायो आरो सिक्किम बादि दावबायारि बिथिं (tourism sector) खौ जोंबो रांखान्थिनि सिनस्रि महरै गायसननो हायो। सिक्किमनि आथिखालनि GSDP (Gross State Domestic Product) आ हिसाब बादियै Rs.- 0.47 trillions, थामहिनबा गासै GSDP नि 62.60% आ बायजोनिफ्राय दावबायफैग्राफोरनि सायाव सोनारो। अब्ला एफाग्राब खाबु थासेयावबो गोजामसिन थागिबि हारि महरै जिरायना थायालासिनो सिगांबोनायनि सम सबाय। बिब्दिब्लासो जोंबो ग्लोबलाइजेशन नि मन’हां मन’हां आखुथायनिफ्राय बर’ हारिखौ बासायनो हागोन आरो बेनि फोलेरारि माहारियारिबाद खौ जुगामियै फोथांना लाखिनो हागोन।